رشد کودک در سه سالگی

^{رشد جسمی}

^{با اینکه رشد جسمی کودک در این دوره به سرعت دو سال اول نیست، ولی سرعت فراوانی دارد. یک پسر متوسط در سه سه سالگی حدود 15 کیلو وزن و 95 سانتیمتر قد دارد. دختران سه ساله در این سن، کمی سبک تر و کوتاهتر از پسران هستند.}

^{در این دوره، رشد استخوانها ادامه می یابد و حرکات بدنی برخلاف دو سال اول با مهارت انحام می شود. نسوج غضروفی بتدریج استخوانی می شود و در اندازه، تعداد و سختی استخوانها، تغییرات مهمی به وجود می آید و شکم برآمدگی نشان می دهد؛ ولی در حدود شش سالگی تناسب اندام به اندازه های دوران بزرگسالی شبیه تر می شود.}

^{ماهیچه ها ی بزرگ نسبت به ماهیچه های کوچک رشد یافته تر هستند؛ بنابراین ممکن است کودکان در کارهایی مانند بسن دکمة لباس و بند کفش و فعالیتهایی از این قبیل، مهارت چندانی نداشته باشند. از این رو کودکان این گروه سنی را نباید به کارهای ظریف و دقیق واداشت. وسایلی مانند مدادهای رنگی، قلم مو برای آب رنگ زدن و سایر وسایلی که کودکان از آنها استفاده می کنند، باید به انداره های بزرگ تهیه شود و کار کردن با اشیای کوچک را باید به حداقل ممکن کاهش دارد، چون هماهنگی چشم و دست هنوز کامل نشده است.}

^{کودک در سه سالگی با سهولت و سرعت می دود و بدون کمک دیگران از پله ها بالا می رود. می تواند مدتی سه چرخه سواری کند.}

^{رشد حرکتی}

^{حدود سه سالگی، قدرت به کار گرفتن مؤثر اشیا به وجود می آید. در این هنگام، قدرت تجسم و تخیل کودک بیشتر می شود و دیگر در موقع باز ی کردن با مکعبهای چوبی، مانند دو سالگی آنها را بی هدف به این طرف و آن طرف نمی اندازد، بلکه این قطعات را به شکلهای مختلف روی هم چیده و از آنها خانه و برج می سازد یا با پشت سر هم قرار دادن آنها، قطار درست می کند.}

^{کودک در این سن بسیار فعال و پرجنب و جوش است.}

^{رشد شناختی}

^{با پیشرفت رشد ذهنی کودک، خلاقیت به اوج هود می رسد؛ بنابراین، علاوه بر فعالیتها حسی و حرکتی، پرورش فعالیتهای تخیلی و ذهنی نیز باید مورد توجه قرار گیرد. والدین با مربیان می توانند از طریق بازی، قصه و نقاشی قوة تخیل کودک را پرورش دهند. بعضی کودکان چنان از قوه تخیل خود استفاده می کنند که بین دنیای تخیل و واقعیت فرقی نمی گذارند. برای این کودکان باید راه حلهای عاقلانه ای در نظر گرفت، به شکلی که باعث از بین رفتن قوه تخیل آنان نشود.}

^{در این سنین، ضمن اینکه کودکان را به شنیدن قصه ها تشویق می کنیم و اینکه بتوانند خودشان تصاویر و نقاشیها را تعریف کنند و از تصاویر پیوسته و مرتبط، داستان بسازند، باید اوقاتی را در نظر گرفت که کودک موظف به شرح دقیق آن چیزی باشد که اتفاق افتاده است؛ و البته گرچه قصه گویی بسیار خوب است، ولی گاهی ضرورت دارد که واقعیتها نیز عیناً بیان شود.}

^{رشد گویایی}

^{رشد گویایی در دوره دوم کودکی بسیار سریع است. یک کودک سه ساله حدود 800 تا 1000 کلمه، در چهار سالگی 1500 کلمه، در پنج سالگی حدود 2000 کلمه و در شش سالگی 2500 کلمه را می‌داند و می‌فهمد.}

^{عوامل گوناگونی در رشد گویایی کودک مؤثر اشت که از مهمترین آنها م توان گروه همسالان، رادیو و تلویزیون، کتاب و قصه های کودکان را نام برد؛ ولی قبل از ورود هر عامل دیگر در رشد تکلم کودک، مادر می تواند در رشد گویایی و گسترش آن تأثیر بسیار داشته باشد. مادر باید از تمام اوقاتی که با کودک است استفاده کند و با کودک حرف بزند.}

^{بازی و ارتباط با دیگران در رشد گویایی کودک بسیار مؤثر است.}

^{کودک در این سالها دلباختة داستان و قصه است. اگر قصه ای چندین بار برای او تکرار شود، باز هم به کمال علاقه به آن گوش می دهد و از آن لذت می برد.}  

^{رشد اجتماعی}

  ^{در سال سوم زندگی، ارتباط با همسالان تغییر عمده‌ای می‌کند. کودک از این به بعد از تنها بازی کردن یا تماشای بازی دیگران کمتر استقبال می‌کند و بیشتر دوست دارد با کودکان دیگر ارتباط برقرار کند. گروه همسالان نیز همچون خانواده می‌توانند در شکل‌گیری شخصیت کودک موثر باشند. گروه‌های بازی کودکان معمولا کوچک است و چندان سازمان‌یافته نیست و به سرعت تغییر می‌کند.}

^{نزاع بین کودکان بسیار کوتاه است و به سرعت فراموش می شود. دعوای بین کودکان بر سر اسباب بازی هنوز غیر طبیعی نیست و گاهی اجتناب ناپذیر می شود. در این گونه موارد، بهتر است اجازه داده شود که کودکان، خود مسائلشان را حل کنند و اگر بزرگسالان ناچار از مداخله شوند، بهتر است توجه کودک را به چیز دیگری جلب کنند. برای کودکان این گروه سنی، می توان مسأله را با گفتگوی صمیمانه و آرام حل کرد.}

^{رشد استقلال و اعتماد به نفس در کودک}

  ^{استقلال وقتی در کودک رشد می‌کند که او در انجام دادن آنچه در توان دارد آزاد باشد. اگر بزرگسالان از کودک بخواهند بیش از توانایی خود بکوشد و اجازه تجربه و آموختن طبیعی را به کودک ندهند، کودک هرگز اعتماد لازم را به دست نخواهد آورد و نسبت به توانایی خود شک خواهد کرد. علاوه بر اینها، کودکان در این سن علاقمند به طرح‌ریزی و مسئولیت‌پذیری و انجام فعالیت‌های اجتماعی هستند.}

^{رشد عاطفی}

  ^{کودکان این گروه سنی عواطف خود را به طور آشکار ابراز می‌کنند. بروز ناگهانی خشم و ترس در این گروه عادی است. در این سنین خشم زمانی بیشتر دیده می‌شود که کودک خسته یا گرسنه باشد. یکی از جلوه‌های اساسی رشد عاطفی کودک احساس امنیت در این سنین است. مادر، پدر و سایر افراد خانواده باید طی یک دوره طولانی از مراقبت پایدار و واقعی این نیاز را برآورده کنند.}

  ^{احساس امنیت از طریق محبت کردن به کودک و تأثیر او حاصل می‌شود. کودک در صورتی می‌تواند نگرشی مثبت و پایدار نسبت به زندگی داشته باشد که محبت و تأثیر پایداری و یکنواختی از طرف خانواده دریافت کند.}

^{واضح است که کودکان در ابراز عواطف خود تا اندازة زیادی تحت تأثیر بزرگترها واقع می شوند. اینکه آیا کودک از چیزی می ترسد یا با آن به طور طبیعی رو به رو می شود، به مقدار زیادی به واکنشهای بزرگترها در موقعیتهای مختلف بستگی دارد. اگر بزرگسالان ترسهای خاصی دارند باید سعی کنند تا حد امکان در حضور کودکان بر خود مسلط باشند.}

^{منبع: روانشناسی رشد 1 . دکتر سوسن سیف ، پروین کدیور، رضا کرمی، حسین لطف آبادای، انتشارات سمت.}